|
ZUĞAUÇA, XÇEZUĞA NİKTASUNON!
Turkiaşi Zuğaş Goşogorapeşi Pondişk’elen (TUDAV) na i3’opxinu “Kianaburi ot’ibinu do Turkiaşi zuğape” coxo gedvaleri raport’is, kianaburi ot’ibinuşi sebebite Zuğauçak tamo tamo Xçezuğa steri iqven ya otkvalute, “Zuğauças irişen dido qini dropes na iz’iren kapçiapeşi oçildre k’eleni ok’obğalxtima mutepeşi 3’oxleni orapes steri dido va iqvasunon vana diçodasunon. Am p’at’işi oğodobati dobadona çkinis dido p’at’işi zarari meçasunon do aşopete dido maçxomeşi k’erak udulyeli kodoskidasunon.” ya itkvalu.
Raport’is, na3ionaluri dropeşi oktiruş oxandupepes na oxoi3’onu çkinapete, na içodu oş3’anuras zuğaşi ginz’enobak kianaburi ozimute 10-20 santimet’ro kodirdu, am oş3’anurasti zuğaşi didinobak 40-60 santimet’ro xolo kodirdasunon yaşi gagnaburot visimadupt ya itkvalu. Am oğodobak irişen dido kianaburi ot’ibinuşi sebebite iqven do aşopete naqonasunon ya na oxoi3’onapu raport’is, am oktiruşi xalite irişen dido Maldivi do Tuvalu steri k’un3’ulaşi oxen3alepek koguistenasunon, Bangladeşis mtelixolo oxen3aluri % 12-28 dixa muşi kagondunasunon yaşi otkvalurot am oğodobaşi jin mç’ipaşaşi koguibaz’ginu.
Kianaburi ot’ibinuk Turkiaşi zuğape dido alt’ernat’iurişi oqopinute kogustenasunon ya na itkvalu raport’is, am osimadupek xolo kaiç’arinu: “Zuğape çkinis kianaburi ot’ibinuşi stenak arxvala bioçkvanerobaş oktiruşi oqopinot uosimaduşi voret. Na kok’ixu at’mosfeuri rit’imi k’ala zuğape çkinis umosi çkvaneri ixi do ogyuluşi sist’emak oşkendaşa kogamaxtasunon, namtini limanepe çkinis mendaxtimapek dido p’at’işi koguiragadasunon, maçxomeşi filope çkinik do irixolo zuğaş matire manganapeşi mendaxtimu eşo perpu va iqvasunon, çxomiş ok’obğalbak’epek dido didi talğapes elaskidasunon, k’un3’ulapeşa mendaxtimu perpu va iqvasunon, zuğaşi oğodobak dixaşi oğodobaşen umosi risk’oni iqvasunon. Aşo ar afat’i şeni elaxazireri na renpek, zuğapes bandara o3’irupt’aşi xaziri na va renpek ya dido seriozuli ç’vinapes eluskidasunonan yati dixas koguşinz’giperi zuğas menda3’k’eduşi iqvasunonan. 27 noğa çkinik zuğap’icişi xolos na renan şeni am noğape çkiniş zuğap’icuri xvena mutepeşi, maçxomoba, t’urizmi steri t’icareturi dulyapes didi p’at’işi zarari meçasunon.
Raport’is, Xçezuğaşi t’rop’ik’aluri çkvanerobati kaiç’arineren do am zuğaş ot’ibinuşi odidanupek k’arta oras çkva sotxanepes na mendulun xtimale turepe şeniti dido p’at’işi çodinape muğasunon ya itkvalen. Am oktirupek xolo naqonasunon na çxopanopaşi odidanupes na koguistanen vana mk’ule çxopanobaşi p’eriodepes omraluşi moxtanura na uğun zuğaşi turepeşi omraluş p’eriodepeşi oktiru do obarginuşi zonepe dido p’at’işi koguiragadinasunon ya na kaiç’arinu am raport’is, ‘Çodinaşi 3’anapes Oşkenda Xçezuğa do Egeşi zuğas na iz’iren çiçku mercanepeşi (Gargonepeşi) ğura mutepeşikti kianaburi ot’ibinute dido k’ap’et’işi elan3axeri ren do odude muşi am ktirak 3’opxups.’ ya itkvalu. Xçezuğas na skidun, Zuğauça do Marmaras 20 3’anaşi 3’oxle didopete na va iz’iret’u sardalye, kupes do salpa steri çxomepek am zuğapes umosişi oqopinobate kaiz’irenan andğaleri dğalepes na itkvalu raport’is am osimadepe xolo kaiç’arinu:
Raport’is, na iqu ktiralepeşi çodinas Zuğauçaş avişi k’omp’ozisioniti kaiktirasunon ya itkvalu. Am oktiruşi oğodobas, “oş3’anurapeşen doni moxtanuraşi xalis na nikteret’u Zuğauçaşi maçxomobak dido k’ap’et’işi kaiktirasunon”şi gagna uğun ya na zop’ons raport’is, kianaburi ot’ibinuşi stenate Zuğauçaşi hidrogensulfuriş t’abak’aş omçvxanuti bekim kaiktirasunon yaşi noğiras mç’ipaşaşi koguidgitinu.
Raport’is xolo am noğirapeşi jin kogeidginen: “Na ixvenen gamamalaşi ok’irobate kianaşi mtelixolo şurgedginerepeşi moxtanorak dido p’at’işi ğuraşmedginobas kae3’alu. Kianaburi dropeş oktirupek eşopete 200 3’anuri indust’riaşi ink’ilabi do am p’eriodis na naqoninu k’ap’it’alist’iş gamamalaş stenapeşi çodinapek na 3’opxes şeni, am stenapes ağanurot xolo menda3’k’eduşi voret do mtelixolo şurgedginerepeşi xeleba do oxeluşi oğodobaşi oqopinot ağanurot o3’opxinuşi ren, vana aşopete va ixvenasna 3’kari muşi na it’iben; ok’ianusepe, zuğape vana kiana var do, am p’at’işi xalis sebebi na viqvit çkin kianaşi k’oçepe do çkar mutuskani k’abaxat’i na va uğun majura şurgedginerepek iqvasunon.”
|
TÜRKÇE
