|
MOLDOVAS OK'İDUŞİ, MABANK'ELOBAŞİ DO FİNANSİŞİ SEK'T'OREPE
Moldovak oxoşkvoba muşi na mogu 3’anapeş k’ule, na uğut’u ç’iç’it’a ek’onomiuri gedginalepek çkvaneri speropeşa na kaizdinu do oxen3aleşi çiment’oş gamamalaşi irişen didi gamamala na ixvenet’u Moldovaşi inşaat’iş sek’t’oris, T’ransdinyest’erişi p’roblemapeş sebebite, eşo ar mutus na irgun ğirsoni ar odidanu va aqu. 1998 3’anas na ixvenu butçeşi oç’it’anu do omk’ulanupes ok’obğalurotskidal oxorepeş p’rojepeti na 3’opxu şeni, inşaat’işi sek’t’orik dido p’at’işi xalis amaxtu do koguistenu.
Moldovaşi inşaat’iş sek’t’ori, ar didi k’oçoxorxveneş firma do 50 k’onari ç’it’a firmak 3’opxups. Çodinaşi 3’anapes am firmapek ot’ibinu do vent’ilasioni steri çkvaneri speropes çkinobaşi oqopinobaşi şaras kaamaxtes do aşopeten şara mutepeşis naqonupan. 3’anaşi doloxe 2,5 milyoni t’oni çiment’oş gamamala na ixvenen Moldovas xvenaş mat’erialepeşi % 80 ik ok’obğalurotskidal oxorepes kaixmaren.
Moldovaşi doloxe irişen morderi finansişi gedginalepek bank’ape renan, dixaneburi firmapeşi odudeti muk xvala 3’opxups. Mara, firmapek mabank’elobaşi sist’ema Avrop’as na ixmaren steri va ixmarupan do emuşeniti Moldovaşi xalk’is mabank’elobaş sist’emas oceruşi simada mutepeşi dido tudeloburot oqopinona uğun. Edo xolo Moldovas mağali oxen3aleş risk’i, faizişi nak’otxonobati mağali oopinobas yonç’aps. 1991 3’anas na kogeidginu Moldovaş mabank’elobaş sist’emak, jur k’ademurot iqopups do 3ent’ruli Bank’a k’ala 16 ticaret’işi bank’ak 3’opxups. P’arlement’oş k’ele dvaç’irxvenapa na uğun 3ent’ruli Bank’ak, mabank’elobaşi lisansi meçaps do oxen3aleşi mtelixolo finansuri xvenapape menda3’k’omilurot mç’ipaşaşi ge3adups. Moldovaşi mabank’elobaş sist’emaşi mtelixolo akt’ivebeşi k’orobak 480 milyon dolari ren do am k’orobaşi doloxe k’redepeşi k’orobak 250 milyoni dolari ren. Moldovaş k’redişi pia3as irişen didi % 23,8 nak’otxonoba na okoçaps Moldovaş-Agroindbank’ak ren. Am bank’aş k’ule % 14,4 ite Victoriaşbank’a, % 11,7 ite Bank’a So3ialak do % 7,6 iteti Bank’a de Ek’onomik’ak kogolinsvarenan.
Bank’apek didopete didi firmapes k’redi meçamuşi narği zdipan arxvala edo emuşeniti majurani firmapes finansmanişi omk’ilanoba do narği aqvenan. 3’anurot Leiş bazişi osimadurot komeinda3’k’edas na % 21-30, dolarişi bazasti % 13-18 işi nak’otxonabapes na iktiren k’redişi faizepek ç’it’a firmape dido p’at’işi xalis amiqonops. Bank’apek xolo ticaret’işi finansmanis var do gamalgedumaleşi finansmaniş jin mç’ipaşaşi gedgiturnan am fenti cgiri a3’onenan. Moldovaşi mabank’elobaşi sek’t’oris na uğun çkvaneri imp’ort’ant’i ar p’roblemati ginz’e oranoburot fonepeşi udvaç’iroba ren. Mabank’elobaşi sist’ema do na3ionaluri geç’areli mutepeşis itimadi na va uğun Moldovaşi xalk’is, k’orobgeç’areli mutepe şeni didopete 12 tutaşi mk’ule oraburot mogamuşi geç’argedumalepes nç’ela uğun edo emuşeniti ginz’e oraburi k’redi meçamu na unon bank’apek Kianaşi Bank’a do Avrop’aşi Xvena do Ordamuşi Bank’aş (EBRD) odudepes menda3’k’edimuşi dvaç’irobas kae3’alurnan.
Moldovas firmapek na ibodenan p’roblemape antepe ren:
Dido p’at’işi, monk’anurot do mtelixolo speropes na kai3’alinen mçireşi illegalit’eş mosaşi oqopinoba
Oxen3aleş koç’epeşi muşeburot gurmoxtimeri o3adu do p’at’işi oğodoba mutepeşi
Ambarişi speros udvaç’ire tek’nik’aşi mosa
K’anonişi tudelenxvenaş uçkinobape
K’urumuri tudelonxvenaş udvaç’iroba
Mulkiş hak’k’epe şeni udobağinurot garant’işi oqopinoba
Oxoşkveri pia3aş ek’onomia şeni modernuri k’anoni do modern iflasişi k’anoniş xizmet’işa ugeç’k’umaloba
Adalet’işi sist’emas do oxvenapu muşis na kaiz’iren u3’orobape
Muxasebe do oxesap’uşi oxvenapupes na ren udvaç’irobape
|
TÜRKÇE
