DUDBUT'K'A

FİLEPEŞİ CİNCİ ŞENİ İŞKURİNEN!

Fili ren Proboscideaş t’akimişi Elephantidae familiaşen. Hindist’ani varna Asiaşi fili (Elephas maximus) do Afrik’aşi fili (Loxodonta Africana) oqopinot na molişinen jur sort’i muşi koren. Dido didi ren. Çxvindi muşi ginz’e ren xort’umi steri. T’rik’epe muşiti mçxu do sut’uni steri ren. Qucepe muşi ren mçire. Dudi muşi ren dido didi. Udodginu na iginz’anen jileni mak’vate k’ibirepe muşi ren dudoçvaluri k’ibirepe. Mara Asiaşi filiş 3’unas var uğun dudoçvaluri k’ibirepe. Sri Lank’as na skidun tudeni sort’işi kimolisti % 30 nispet’iten var uğun filişk’ibiri. Peri mutepeşi iqven brestişen k’aveşperişakis. Filişi t’k’ebi ren mçxu. Puzurepe muşi arm3ika do uest’et’ik’uri ren. Muşi çxvindişi xut’ulape renan xort’umi muşişi k’un3’ulis. Xort’umi muşi ren adaloni do çkvadoçkva dulyape ikips. Xort’umişi k’un3’ulis na ren k’iti steri burmek filişa gza meçaps ç’it’a mutxape okaçu şeni. Am burme Afrik’aşi filis jur, Asiaşi filisti ar 3’ali uğun. 3’k’ari oşumu şeni, iptinerot xort’umi muşişa dolozdips. Ok’uleti muşi p’icişa moçodinaps. Qvacepe muşi doluz’inan xuras. Qvacuri t’urva var uğun.

Afrik’aşi fili ren irişen didi dixaluri buz’iloni 3xovari. Muşi monk’anoba ren 7,5 t’oni k’onari. Muşi mxucuri mağaloba ren nanç’inerot 4 met’ro. Hindist’aniş filişi monk’anobati ren nanç’inerot 5 t’oni. Muşi mxucuri mağaloba ren nanç’inerot 3 met’ro. Qucepe muşi, Afrik’aşi filişi qucepeşen epto ç’it’a ren. Filepeşi k’ap’ulani mteli k’ibirepe artneri oras var yulun. Am sebebiten, dulya na ikips ar teri k’ibiri uğun. Am k’ibirik incolaşi, meqonerot ar çkva yulun. Afrik’aşi fili 60 3’aneri iqvaşi, maanşani k’ibiri muşiti melaps. Filik skidun nanç’inerot 70 3’anaşi morgvalis. Filepes uğunan k’ont’akt’i artikarti k’ala. K’uçxepe muşi dixaşa geçamuten varna çkvadoçkva xonarepe eşiğuten 40- 50 Hz-oni frek’an3epeşi xeten iambarenan. Asiaşi fili skidun Hindist’anuri gverdk’unz’ula do Asiaşi omjoreyulvas. Afrik’aşi filiti skidun Saxraş omjoreşi zonapes. Filik dido mzgudapeten motveri cunglepeşen t’et’eli zenepeşakis, artikartişen dido çkvaneri at’mosferepes skidun. Xçini filepe Ğormoturi go3’oncğonerepe renan. Entepeşi go3’oncğonerobaten ç’it’a k’erk’elepe oqopinot skidunan. Oç’k’omale dido na ren sotxanepes, umosi mçire cogepe ge3’opxupan. Generalurot kimolepe do 3’unape skidunan çkvaneri cogepeşi doloxe.

Namtini sezonepes, oç’k’omale do 3’k’ariştoli na ren sotxanepeşa ixicret’enan. Ora muşişi didi burme, oç’k’omuten xarcups. Filis aç’k’omen 200 k’ilogramişen met’i tipi ar ndğaşi morgvalis. Jurşurinobaşi p’eriodi, Asia filis nanç’inerot 610 ndğa ren. Afrik’aşi filişi jurşurinobaşi p’erioditi, nanç’inerot 2 tuta umosi ginz’e ren. Hindist’anişi filis aqven omzik’uşi şineroba 8- 12 3’anas. Motali dvarinen. Afrik’aşi filis, am p’eriodi ren nanç’inerot 14 3’ana.

Asiaşi fili dido ginz’e 3’anapeşi morgvalis ok’ok’idinu, 3eromania do otirobaşi 3xovari oqopinot ixmarinu. Afrik’aşi fili, otirobaşi 3xovari oqopionot var ixmarinen. Filis aqven dulya oxvenuşi menceli, 20 3’aneri iqvaşi. Mtelot oxorale var ren. Ğormoturi oskiduşi sperope k’oçepeşk’elen na ok’uixvinu şeni do filişk’ibirişi sebebiten na iqvilinu şeni, filepeşi cinci şeni işkurinen.