|
AR FİLMİ: SKİDAS ZAP'AT'A!
Nananena muşi Nahuatli na rt’u Emiliano Zap’at’a dibadu 8 Mariaşinas, oput’e San Miguel Anencuilcos. 1900-oni 3’anapeşi moç’k’as, Meksik’a oktalapt’u, dixaşagapeşi k’oçi na rt’u t’irani diktat’ori Porfirio Diazik. Namusoni do 3’ori Emiliano Zap’at’ak dixa mutepeşis, agapeşk’elen xe gedvineri umuteli oput’arepeşi hak’epes numxvacupt’u. Meksik’o Sit’is na skidun oput’arepek ulunan maxkemeşa, dixa mutepeşi xolo eç’opu şeni. Tapupe uğunan nati, çkar mutuş oxaçkuşi hak’i var uğunan. Emuşen met’i, entepeşi dixapes şekerişk’amişi taseri ren mitxanepeşk’elen. Xakimik ak’vans sinorepeş otespit’u. Oput’arepesti, “dosap’rit” yado nosi oguraps. Emiliano Zap’at’akti, sap’rik lazut’işi mkveri oxvenus var dubağun ya tkumers. T’irani agape do entepeşi guri şeni na ixandeps, Porfiro Diazişi p’olisi do malimepes var niç’ibrupan. Emiliano Zap’at’ak umuteli oput’arepeşi hak’epes na numxvacups şeni, coxo muşi diktat’ori Porfirio Diazişk’elen xaini ignapen. Hemi oskidu hemiti am t’iranişa nodgitinu şeni, xvala ar çare doskideren. Emiliano Zap’at’a do cuma muşi Eufemio eşulunan germaşa silaxi dokaçeri. Hak’i mutepeşis na numxvacupt’u umuteli oput’arepekti entepe k’ala iqvernan. Oktalaps seriozuli silaxoni ar mancela. Diktat’ori Porfirio Diazis na nodgitun Francisc Maderoşi p’art’izanepes mxuci meçapan.
Emiliano Zap’at’aşi noğira ren umuteli oput’arepes dixa meçamuş oxor3elu. 1910 3’anaşi gektalaş k’ule xe3ala na okaçapt’u, reformist’i go3’oncğoneri Francisco Maderok umuteli oput’arepes dixa meçuşakis, Emiliano Zap’at’ak var naşkvu silaxi. Francisco Maderoşi tamo reformepe na var mo3’ondu Emiliano Zap’at’ak 1911-s, “P’lan de Ayala” coxoni aciluri ar dixaşreformişi dok’umani gamoçkvu. Var içinu 1913-s Francisco Madero xe3alaşen na get’k’oçu, agapeşi k’oçi Victoriano Huerta. Umuteli oput’arepeşa mt’eri na rt’u Victoriano Huertaşa nodgitinus kogeç’k’u. 1914-s P’anç’o Villa k’ala artot xe gedvu Meksik’os. Emiliano Zap’at’a, mitis var mağerdinu geç’areli, unvani, mali do mulkiten. İroras umuteli oput’arepeşi hak’epes numxvacu. Limas Emiliano Zap’at’a na var geacginu malimepek doğurines eya ont’k’obuten 10 İgrik’a 1919-s, Ciudad de Meksik’os.
Umuteli oput’arepek var iceres Emiliano Zap’at’aşi ğuras. Emiliano Zap’at’a na skidurt’u orasti, na ğuruş k’uleti, aşkurines emuşen agapes. Filmi “Viva Zap’at’a”, Emiliano Zap’at’a na iğurinu 3’anapeş k’ule, 1952-s yeşiğinu. Filmişi çodinas, Emiliano Zap’at’aşi oşepe k’urşumiten men3’ameri xali muşi na z’irops badi ar generalik aşo z’opons: “Ğureli ar mt’eri, dido menceloni ar mt’eri iqopinen...” Filmi na eşiğinu 3’anapes, vitşilyapete Mek’sik’urik, Emiliano Zap’at’a skidun do ar dğas uk’uniktasen yado icert’u. Ok’uleni jurneçdovit 3’anapesti, Mek’sik’urepek naqones am ocerus. Emiliano Zap’at’aşi am nenapek iroras gza no3’iru zeri xalk’epes. “Dgineri oğuru, mendrak’eri oskiduşen k’ai ren!”
Rejisori: Elia Kazan; Oz’iramuş rejisori: Joseph MacDonald; P’roduseri: Darryl F. Zanuck; Senario: John Steinbeck, Edgecumb Pinchon; Musik’a: Alex North; Sinemat’ografia: Joseph MacDonald; Edit’ori: Barbara McLean; Masağalepe: Marlon Brando (Emiliano Zap’at’a), Jean Peters (Josefa Zap’at’a), Anthony Quinn (Eufemio), Joseph Viseman (Fernando), Arnold Moss (Don Nacio), Alan Reed (Pancho Villa); Gamoçkvaşi firma: Tventieth Century Fox Film Corporation; Maartani gamoçkvaşi tariği: 7 K’undura 1952; Ginz’enoba: 113 3’uti; Nena muşi: Esp’anuri do İnglisuri.
|
TÜRKÇE
