|
ANTİK'UR NENA ABXAZURİ
Abxazuri (Apsua), Olandegulva K’avk’asiuri nenapeşen ar teri ren. Abxaziaşi Resp’ublik’aş, Rusuli k’ala arto ofi3ialuri nena ren. Abxazias nanç’inerot 100.000 adamişk’elen iğarğalen. Abxazuri, 19. oş3’anuras Abxaziaşen moxtimeri muxacirepeşiti nena ren do na dibarges Turkia, Suria, Urduni do Aç’aristanis nanç’inerot 300.000 adamişk’elenti içkinen. Germania, Holandia do Amerik’aşa mendaxtimeri adamepeşen Abxazuri na ğarğalapanpeti koren.
Abxazuri, mcveşi SSRA-şi xalk’epek na ğarğalapt’es irişen meç’ireli nenapeşen ar teri ren yado ik’abulinen. Abazuri k’ala dido xolosoni nena na ren Abxazuri, K’ubani do K’olxidaşi ontxorus na gamaxtu t’ablet’epek na no3’ires steri, irişen mk’ule 3200 3’aneri mcveşoba na uğun ç’araşi antik’uri nena ren. Antik’uri orapeş k’ule alboni mutepeşi na naşkves Abxazepek, ağani alboni mutepeşis 19. oş3’anuras nanç’uşines. 1862 3’anas Baron von Uslarik, K’iriluri albonite Abxazuri grameri, 1892 3’anas Dirmit Gulyak, K’onst’ant’in Maçavarayani k’ala Anban coxoni Abxazuri alboni doxazires. Maartani Abxazuri gazeta Apsni, 1919 3’anas Dirmit Gulyaşi redakt’orobate gamiçkvinus geiç’k’inu. 1926 3’anas Nik’olay Marrik 75 k’arakt’eroni analit’ik’uri Abxazuri alboni xaziru, 1928 3’anas N. Yak’ovlevişk’elen 3’opxineri Latinuri Abxazuri alboni 10 3’ana k’onari ixmarinu. 1936- 38 3’anapeşi şkas SSRA-şi irsvas K’iriluri ç’araşi sist’ema istandart’inu do Olande K’avk’asiuri xalk’epe şeni K’iriluri ağani albonepe ixazirinu. Etnik’urot do k’ult’urulot K’avk’asiaşi majura xalk’epe k’ala mzaxali renantina Abxazepe do Omjore Osetiaşi Osetepe, Okorturaşa mek’ireli renan yado 1938 3’anaşen geç’k’uten Kortuli alboni oxmarinuşa niç’irines. Abxazepek, St’alini ğuruşakis na ixmares Kortuli bonconi Abxazuri alboniş k’ule 1954 3’anas na me3’opxes andğaneri K’iriluri alboni oxmarinuşa kogeç’k’es.
Uxonaroni fonemepeşi k’at’egorias dido xampa nena na ren Abxazurişi albonis 65 bonca uğun. Abxazuri nenas, Olande Abxazias na iğarğalen Bzipuri do Omjore Abxazias na iğarğalen Abjivuri dialekt’epe uğun. Bzipuri dialekt’is 67, Abjivuri dialekt’is 58 uxonaroni bonca uğun. Modernuri Abxazurişi lit’erat’uruli nena, Abjivuri dialekt’ite i3’opxineren.
|
TÜRKÇE
