DUDBUT'K'A

BULGARİAŞİ RESP'UBLİK'A

Bulgariaşi Resp’ublik’a (Rebublika Bilgariya), Omjoreyulva Avrop’as, gverdk’un3’ula Balk’anis na gedgin dobadona ren. Gulvaşk’ele Serbia do Mak’edonia, yulvaşk’ele Uçazoğa, olandeşk’ele Romania, omjoreşk’ele Grek’ia do Turkia k’ala godgineri ren. Dixaşzoma 111.001 k’m2, maxoroba 7.900.000 k’oçi, nananoğa Sofia na uğun dobadonaşi majura didi noğape ren; Filibe, Varna, Burgaz, Rusçuk, Stara Zagora, Plevne, Sliven, Dobriç do Şumnu.

Bizansiaşi İmp’arat’oroba dilixvuşakis Bizansia k’ala na ik’abğes do xe3alaş dixape na gomçiranes Bulgarepes, 1018- 1186 3’anapeşi şkas xolo Bizansiaşi İmp’arat’orobaş xe3ala aqves. 14. oş3’anuras Turkepek, Rumonaşen gamaxteş k’ule timoşletineroba najiles do Osmaniaşi oxen3aleş xe3alaşa kamaxtes. Osmaniaşi oxen3ale isap’aruşi Rusiaşi çarobaş memxvacute, Balk’aniaş irsotis na iqu steri Bulgariasti nasionaluri moşletinuşi aksioni yeçkindu, 93 3’anaşi limas na geicginu Osmaniaşi oxen3alek, Bulgaria 1878 3’anas avt’onomiuri p’rensoba yado, 1908 3’anasti timoşletineri çaroba yado diçinu. 2004 3’anas NAT’O-şi mak’ature na iqu Bulgaria, 1 3’anağani 2007-s Avrop’aşi Artobaş mak’ature diqu.

Balk’aniaşi germapek Bulgaria olandeşk’ele Tunaşi p’lato, omjoreşk’ele T’rakiaşi p’lato yado jur k’ortaşa ok’ortaps. Didote germapuna dixape na uğun omjore Bulgarias, germapeş silsile Rodopi do Rila golaz’in. Dobadonaşi irişen beciti ğali na ren Tunak, Romania-Bulgariaşi hududiti 3’opxups. Bulgariaş doloxe geç’k’aps do Grek’ia-Turkiaşi hududiş o3’opxute Egezoğaşa na diben Meriçi ren, Bulgariaşi beciti majura ğali. Bulgarias çuçuna dixaluri t’aroni uğun. Olandeşk’ele umosi qini ren omjoreşk’eleşen.

Bulgarias mağala nispet’oni (%43) xaçkaşi dixa uğun. Xaçkaşi maxsulepe ren; dik’a, lazut’i, keri, ç’vari, nuxut’i, brinci, tutapukiri, şekerişpancari, pambuği do tutumi. Mt’k’ape dobadonaşi dixapeş %30 k’onari ren do makerestelobas ixmarinen. Mabağoba, mak’onservoba mordineri mara maskindinoba umordineri ren. K’orta Stara Planinas çink’o, k’urşumi; k’orta Burgaz-Varnasti pik’i erk’ina imralen. Uçazoğaşi p’iciş k’orta Balçikis, noğa Varnaşi olandeşk’ele, dobadonas na dubağun k’onari p’et’roli gamiğinen. Beciti majura madenepe ren; uraniumi, pirit’i do linyit’i. 3’anas 35 milyar k’v/s elekt’rik’aşi energia imralen. Mot’oroni vasitape, ç’it’a k’aravepe, vagonepe do elekt’rik’aşi aletepe ixvenen. Kimiaşi indust’ria dido mordineri uğun do azoti, ğapi, p’last’ik’i, maeczacobaşi maxsulepe do ant’ibiot’ik’i imali ixvenen. İndust’rialuri fabrik’ape Sofia, Varna do Filibes umosi dido gedgin.

Bulgariaşi xalk’i didote Ortodoksi Xrist’iani ren. Xalk’işi %88 k’onari k’oçi Bulgari na ren dobadonaşi m3ika xalk’epeşi şkas; Turkepe, Ç’inganepe, Rusepe, Armenepe, Ulahepe, Mak’edonepe, Grek’epe, Uk’rainurepe, Yahudepe do Romenepe renan. K’iriluri albonite na iç’aren dobadonaşi ofisialuri nena Bulgaruli ren tina, xalk’iş didopes Turkuli do Rusuli kuçkinan. Xalk’işi %61 k’onarik noğapes skidun.



                                                                                                                                                              TÜRKÇE