|
1925 3'ANAŞİ YEDGİTA
1925 3’anaşi yedgita, K’undura-İgrik’a 1925 tarixis, Turkiaşi Kurdistanis merkezuri oktalaşa na ixvenu goşogzeri tiezdala ren. Timoşletinerobaşi Maxkemeş zaptepe gon3’k’imeri va ren do emuşeni yedgita do çodina mutepeşi k’aixeşa var maçkinenan. Cumxurobaşi oktalaşa İslamuri yedgitu ren tina ofisialuri simadak, yedgita millieturi steri o3’iraps do İnglisepeşi noğinz’ibute yet’k’va3u yado idia ikips. Emoraşi dudnaziri İsmet İnonuk, cumxurobaşi ognapu do xilafetişi mejiluşen ar 3’anaş k’ule na geoç’k’u yedgita, İslamuri tiezdala ren do İnglisepe k’ala alak’a var uğun tku tina ofisialuri tarixik, Kurduri yedgita ren yado k’uçxe nobaz’gaps. Şeyx Saidi muxakeme na qu heyetişi mak’aturepeşen Mazhar Lutfi Kansuk, Şeyh Saidik, zit’a “Kurdi” çkar var ixmaru tku tina, yedgita xoloti Kurduri ren yado mutala ixvenen.
Yedgita, 1925 3’anaşi K’unduraş tutaş geç’k’alas, Turkiaşi Kurdistaniş k’arta k’ortas kodoligzu. Aşireti Xasananişi reisi Albay Halit Begik astaxolo Muşis golvak’iru. Aşireti Cibranişen Hasan Begik, ok’ok’idinuş k’ule Xinisi, Şeyx Abdullakti Vartos xe kogedvu. Ar-jur dğaloni ok’ok’idunuş k’ule Ergani do Madenisti xe kogeidvu. Şeyx Saidik, 7.000 mayedgite k’ala Kiği do Eğilişa mendaxtu. Hani, Lice do Piranis xe kogedvu do 14 K’unduras Darahini dozap’t’u do akonaşis Modanuri Feqi Xeseni vali yado dotayinu. Darahini, Kurdistanişi muvak’ati nananoğa gamignapu. K’oroberi xarcepe do esirepe Darahinişa incğonu. Çapakçuristi xe geidvuş k’ule Harputişi mance iqopinu.
Turkuli xe3alak dipanik’u do astaxolo Sarik’amişişi 9., Erzurumişi 8., Amedişi 7. tumenepe do Mardinişi 1., Urfaşi 14. 3xenoni alayepe, Vanişi 1. 3xenoni tumeni do hududişi askerepe koxonk’anu. Aşo rt’u tina mayedgitepek Silvani do Beşirişa dixe3ales do olandeş k’ele Paluşa guiktes do Malazgirti, Bulanikis xe kogedves. Emuşk’ule mayedgitepek; Malatyaş k’ele igzales do Poturge komuşletines edo Çemişgezeki keç’opes. Majura k’eleti Siverekişa igzales. Mayedgitepek emuşk’uleti Amedişa mendaxtes do hemi olandeş k’elen hemiti omjoreş k’elen nank’ap’es. Juri nank’apinusti geacgines do Mardinişi nek’naş tudeni mek’axtimonişen noğaşa kamaxtes. Surp’rizi na ağodes xe3alaşi mencelepek imt’es do doloxeni cixaşa komolaxedes. Kurdepek ek na rt’u silaxepe do cepxaneşi dep’ope dozap’t’es, silaxepeşi ar k’ismi ek na ik’abğet’es Kurdepes meçes do majuranepeti gale mencğones.
K’umandani Osman Nuri Koptagelik, Amedişi golvak’irus idia na ixvenu steri Şeyx Saidis İranişa omt’inuşi p’lani var uğut’u, Şeyxi do k’oçepe muşik dido di3xiri var dibas yado Vartos 14-15 İgrik’as diteslimes ya tku. 26 Pukrik’as Şeyx Saidi do k’oçepe muşi Amedişa moiqones do ar tutaş 3’oxle 3’opxeri do mak’ature mutepeşi mebusi na rt’u Timoşletinerobaşi Maxkemes omuxakemuşa geoç’k’es. Maxkemes mayedgitepeşa avuk’atişi izni var meçes. Turkuli uçkineri maznunepeşen namtinepek mudafa mutepeşi Arabulo do Kurduro qves. Mara tercumani umoxtime orapes mudafa var axvenes do xakimişi k’ararişa razi iqves. 81 maznunişi omuxakemu ar sinemaşi salonis ixvenu do tak’ribi ar tuta naqonu. 28 Mbuloras k’arari ignapu do doloxe muşi Şeyx Saiditi na rt’u 47 maznunişa go3’ok’idinuşi ceza niçinu. Şeyx Saidik qali muşis tok’i gok’irapt’anşi maxkemeşi mak’aturepeşen Saib begi do Amedişi vali Mursel begişa goiktu do “Maxşeris vixesap’aten” ya tku do k’uçxe muşişen troni go3’istvinu do go3’ik’idinu. Yedgitaşi çodinas 14 noğa, 700 oput’e, tak’ribi 9000 oxori dixarabu. 50.000 k’oçi içvinu, tak’ribi 7.500 k’oçi komoloixunu, 660 k’oçi go3’ik’idinu. 80.000 Kurdi iğurinu.
|
TÜRKÇE
