|
TURKİAŞİ CUMXURİET'İ
Turkiaşi Cumxuriet’i, Avrop’a, Asia do Afrik’aşi k’itapeş irişen dido ok’onç’eri sotis gedgimeri oxen3ale ren. Dobadonaşi dixape didote Anatoliaşi gverdmesis, ç’it’ate T’rak’ias gez’in. Geulva muşis Grek’ia do Bulgaria, yulva muşis Okortule, Armenia do İrani, omjore muşis İrak’i do Suria gedgin. Dobadonaşi sum k’elendo Xçezoğa, Uçazoğa do ham jur zoğa artimajuras nok’ire rubape k’ala Marmara do Egezoğa gok’irs. Nananoğa muşi Ank’ara, dixaşzoma muşi 783,562 k’m², maxoroba muşi 72.560.000 do majura didi noğape muşi ren; St’amp’oli, Ank’ara, İzmiri, Bursa, Adana, K’onia, Ant’alia, Gaziantebi, Mersini, Şanliurfa, K’ocaeli, Diyarbekiri, K’aiseri, Samsoni, Erzurumi, Eskişehiri, Malatia, Sak’aria.
Turkiaşi Cumxuriet’i, Mustafa Kemal Ataturki do silaxişi manebrepe muşişi go3’oncğonerobas geidginu. Moşletinuşi lima moiginu edo kianuri maartani limas gecgineri do dixape muşi imp’erialist’i oxen3alepeşk’elen paeli Osmaniaşi oxen3aleş Anatolia do T’rak’ias genomskide dixapeşi jin Anatoliaş xalk’epeşi didi k’abğate ixor3elinu. 29 Gimua 1923 tarixis cumxuriet’i ognaperi Turkiaşi Milleturi Meclisi ren, Turkiaşi Cumxuriet’iş magedgime iradeşi mance. Turkiaşi Cumxuriet’i, demok’rat’iuri, sek’ulari, sosialuri art huk’uk’uri oxen3ale ren. Ok’anunuşi dulyape Turkiaşi Milleturi Meclisik icraşi dulyape hukumetik, muhakemeşi dulyapeti oxoşkveri omtinalepek ikipan. Dudcumxuri oxen3aleşi tik’onozi do dudk’umandani ren. Ham sifatite Turkiaşi Cumxuriet’i otemsilups. Dudk’anonişi otatbik’u, oxen3aleşi organepeş muntazami do ahengoni oxandus noxosars.
Turkiaşi sum k’elendo zoğate gok’ireli oqopinuk, germapeşi p’ozisionik do geografiaşi çkvanerobak çkvaneri t’aronepeşa gza meçaps. Zoğapeşi tesirite zoğap’icepes umosi çuçuna t’aroni iqven. Olande Anatoliaşi do T’orosişi germapek zoğaşi tesiri doloxendo var amoçkumernan. Emuşeni doloxen k’ele dixaluri t’aroni iqven. Andğanerdğas Turkiaşi ek’onomi, kianaşi irişen didi 15. ek’onomi ren. Cumxuriet’işi 100. 3’anas (2023), kianaşi irişen didi 10 ek’onomi oqopinu inoğirinen.
Turkiaşi dobdonarepe didote Muslimani renan. Muslimani dobadonarepe didote Sunni mezhebişen do Sunnepeti didote Hanefi renan. Turkias, Sunni mezhebişk’ule Aleviuroba majurani didi ocera ren. Turkiaşi resimuri nena Turkuli ren. Turkiaşi Turkuli maxorobaş didopeş k’elen iğarğalen. Turkuli nenas k’ortaluri çkvadoçkva dialekt’epe kuğun. Gamantanas do medias St’amp’olişi dialekt’i itercihinen. Turkuli nena xalk’epeşi munasebet’is ixmarinen edo xolo hemi resimuri hemiti gamantanaşi nena ren mara Turkias çkvadoçkva nenapeti iğarğalen. Abazuri, Arnavuturi, Boşnak’uri do Ç’erk’ezuri, k’orta Marmaras do doloxeni Anatolias; Lazuri, Gurculi, Xemşinuri do Urumuri Uçazoğas; Arabuli, Surianuri, Zazuri do Kurduri yulva do omjoreyulva Anatolias iğarğalen. Urumepes, Armenepes do Yahudepes resimuro m3ikanobaşi st’at’u uğunan do oxoruli skidalas mutepeşi nena ğarğalapan.
|
TÜRKÇE
