RESİMURİ NENA TURKULİ
Turkuli varna Turkiaşi Turkuli, Ural-Altayişi nenaluri grup’işa mek’ireli, Turkuli nenapeşi Oğuzuri t’akimişa mensubi art nena ren. Turkuli nena kianas, irişen dido oğarğalus 15. nena ren. Turkuli iptinero; Turkias, K’iprisis, İrak’is, Balk’anias, oşka Asia do oşka Avrop’aşi dobadonapes edoxolo kianaşi mçire dixapes iğarğalen. Ham nena, Turkiaşi Cumxuriet’işi do Olande K’iprisişi Turkuli Cumxuriet’işi resimuri; Romania, Mak’edonia, K’osova do İrak’işi k’ortaluri nena ren. Hamuşen gale xolo Oğuzuri t’akimişi nenapeşen Azeruli do Turkmenuri nenape; İranis, Azerbaycanis, Afganistanis, Okortules do Turkmenistanis iğarğalen. Turkuli nenas dido dialekt’epe kuğun.
Andğaneri Turkuli, St’amp’olişi dialekt’ite iç’aren. Turkuli albonis 8 xonaroni do 21 uxonare 29 bonca uğun. Turkuli xampa art nena ren do maxvene-uşure-mok’ideri yado golosvareli cumleşi formate içkinen. Turkuli çodinaş k’elen mem3xveri nena ren. Hamuşeni xmareli k’arta fiilişen dobağineri tkvala imralinen. Turkiaşi Turkulis ham xususişen moxtimeri, majura Turkuli nenape k’ala oşkari varna ok’o3’k’eri vitdovit mem3xva uğun. Turkuli nena elastik’i nena ren. Hemuşi dğaluri oxmarus gekteri cumlepe didote ixmarinen. Turkuli nenas mk’ule gzate oxo3’onapu dido itercihinen. Turkuli nenaşi tkvalapeş ar no3’ile Turkuli cinconi tkvalapeşen, didi no3’ileti Arabuli do Farsuli nenapeşen eç’opineri tkvalapeşen 3’opxun.
Turkiaşi Cumxuriet’işi milleti noktinuş p’eriodi otamameri Ataturkişi gektalaş irişen beciti merhalepeşen maartani ren, cumxuriet’işi ge3’opxuşen 4 3’anaşk’ule xveneri boncaşi gektala, majuraniti ren cumxuriet’işi ge3’opxuşen 9 3’anaşk’ule xveneri nenaşi gektala. 1932 3’anas gek’ideri Turkuli Nenaşi K’idalak, Turkuli nena sade noktinu, ilmiuri goşogorapeşi oxvenu, xark’i cinconi tkvalapeşi oktiru şeni ixanderen. 1982 3’anaşi dudk’anonişi tolite Turkuli, Turkiaşi oxen3aleş resimuri nena ren.
Turkepe kianas irişen dido alboni ktireli milletepeşen arteri ren. Turkulişi iptineri alboni, Orhunişi noç’arepes xmareli do Gokturki coxoni alboni ren. Uygurişi alboni, Turkuli nenaşi k’arta albonepeş doloxe irişen dido xmareli alboni ren. Arabuli cinconi Turkuli alboni, 9. oş3’anuraşen cumxuriet’işi 3’anapeşakis ixmarineren. Turkepeşi k’abilepek Muslimanobaş ok’abulus geoç’k’esşi ham oş3’anurapeş doloxe artimajuras meqoneri ham albonite oç’arus kogeoç’k’es. Arabuli albonik, 13. oş3’anuraş morgvalisti Turkepeşi kabilepeş şkas oşkari albonişi xususoba komogu. 1 3’ilva 1928 tarixis, Latinuri boncapeşen Turkuli nenaşa ointibak’eri Latinuri alboni dik’abulu.
|