|
İLMİURİ NENA ARABULİ
Arabuli, Hami-Sami nenaluri grup’işi Sami xanç’alişa mek’ireli nenae. Standart’i Arabuli (Arabiyyet-ul fusha) Arabuli k’arta oxen3aleşi resimuri nenae. Arabuli nenaşi dialekt’epe, gverdk’un3’ula Arabi do olande Afrik’as xalk’işi didopeşk’elen, İrani do Turkiasti Arabepeşk’elen iğarğalen. Standart’i Arabuli çkar dobadonas xalk’uri nena yado var iğarğalen mara resimuri nena ren şeni k’arta Arabis standart’i Arabuli oxva3’onen do aç’aren. Standart’i Arabuli ik’abulinen, K’uranişi nena. Arabuli; Bahreyni, Ok’ont’aleri Arabuli Emirobape, Cezayiri, Cibut’i, Çadi, Et’iopia, Fasi, Filistini, İrak’i, K’atari, K’omorepe, K’uveiti, Libia, Lubnani, Misiri, Morit’ania, Sahraşi Demok’rat’iuri Arabuli Cumxuriet’i, Suudi Arabistani, Somali, Sudani, Suria, Tunusi, Ummani, Urduni do Yemeni steri dobadonapeşi arteri resimuri nena varna resimuri nenapeşen arterie. Turkiasti Siirt’i, Mardini, Şanliurfa, Hatayi, Adana, Gaziantep’i, Muşi steri noğapes dobargeri Arabepeşk’elen iğarğalen.
Arabuli nenak; Yunanurişen İnglisurişa, Esp’aniurişen Farsulişakis kianaşi dido nenapes notesireren do Turkuli nenaş jinti didi tesiri uğun. Malturi nena namut k’un3’ula Maltas iğarğalen, doloxe muşis İt’aliuri do İnglisuri dido zit’a ont’aleri Arabuli nenaşi art dialekt’ie. Arabuli albonis 28 bonca uğun. Am boncapeşi temeli şekli 17 danee. Arabuli boncape marz’gvanişen k’vazalişa iç’aren. Boncapeşi irxolo uxonaree. Boncape harekepete ixonarinen mara harekepe arxvala dinuri metnepe do şiirepes iç’aren. Arabuli boncape zit’aşi geç’k’alas, oşkas do çodinas çkvaneri goliç’aren. Arabuli alboni andğas İranis, Pakistanis, Afganistanisti ixmarinen.
Majura Sami nenape steri Arabuli nenasti zit’ape didote sum uxonare, umosi m3ika otxo uxonare, emuşen umosi xut uxonare bonconi cincişen imralen. Art cincişen vit çkvaneri vezini imralen. Am vezinepe, sum uxonare boncas harekepete xonaroni boncape mem3xute varna namtine 3’oxleni mem3xvapete imralen. K’arta vezinis artneri cincişen moxtimeri mara çkvadoçkva maanoni art k’onsept’i uğun. Do k’arta vezinişen art masdari, art varna art-jur masdarişen omraleri coxo do masdarişi noxvene art faili k’ala failişa maruzi art mutxa imralen.
Arabuli nenas coxoşi sum xali uğun. Coxoşi xalepe zit’aşi çodinaşa mem3xveri xonaroni harekepete itasviren. Nenaşi gramat’iuri xali didote am harekeşi sist’emişa nomxvacun. Damme muç’ot mk’ule -un xonaronik, coxoşi sade xali otasvirups. Tak’ribi mk’ule -e xonaroni fethak, obje otasvirups. Mk’ule -i xonaroni kesrak, edatepe do mefulepe otasvirups. Mara antepes dido istisna uğun do harekeşi sist’emi k’eleni cumlepes do nenaşi çkvaneri xalepes iktiren. Sifatepe do rak’amepeti cinsobate iktiren. Uadame didopek arteri oxorcaşi sifati eç’opupan. Mçxu do mç’ipe xonarepe şeni uxonarepe iktiren.
Arabuli nenas golaxtora do oramçire yado jur ç’eşidi ora uğun. A3’inerora va uğun. Moxtanora şeni, a3’ineroraşi geç’k’alas -s nim3xven. Mara oramçiresti çkvaneri turevepe uğun do namtine tasrifepes hareketi iktiren. K’arta masdaris golaxtora do oramçire (a3’inerora) şeni vitojur zamiri (1. arteri do didoteri, 2. k’oçişi arteri, jurteri do didoteri, 2. oxorcaşi arteri do didoteri, 3. k’oçişi arteri, jurteri do didoteri, 3. oxorcaşi arteri do didoteri) uğun.
|
TÜRKÇE
