ANASAYFA

İLİM DİLİ ARAPÇA

Arapça, Hami-Sami dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dildir. Standart Arapça (Arabiyyet-ül fushâ) tüm Arap devletlerinin resmî dilidir. Arap yarımadası ve kuzey Afrika'da halkın çoğunluğunca, İran ve Türkiye'de ise Arap azınlıklarca kullanılan diller Arapçanın lehçeleridir. Standart Arapça herhangi bir ülkede halk dili olarak konuşulmamakla beraber resmî dil olduğu için her Arap standart Arapçayı anlar ve konuşabilir. Standart Arapça olarak kabul edilen dil, Kuran'ın dilidir. Arapça; Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Cibuti, Çad, Etiyopya, Fas, Filistin, Irak, Katar, Komorlar, Kuveyt, Libya, Lübnan, Mısır, Moritanya, Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Suudi Arabistan, Somali, Sudan, Suriye, Tunus, Umman, Ürdün ve Yemen gibi ülkelerin tek resmi dili yada resmi dillerden biridir. Türkiye'de ise Siirt, Mardin, Şanlıurfa, Hatay, Adana, Gaziantep, Muş gibi şehirlerde yaşayan Araplar tarafından konuşulur.

Arapça; Yunancadan İngilizceye, İspanyolcadan Farsçaya pek çok dünya dilini etkilediği gibi Türkçe üzerindeki etkisi de çok büyüktür. Malta adasında konuşulan Malta dili de aslında, içine çok sayıda İtalyanca ve İngilizce sözcüğün karıştığı bir Arapça lehçesidir. Arap alfabesi 28 harften oluşur. Bu harfleri oluşturan temel şekil sayısı ise 17'dir. Arapça sağdan sola doğru yazılır. Harflerin tamamı sessizdir. Harfler, ancak dinî metinler ve şiirler dışında pek kullanılmayan harekelerle seslendirilir. Arap harflerinin yazılışları, kelimenin başında, ortasında ve sonunda bulunmalarına göre kısmi değişiklikler gösterir. Arap alfabesi günümüzde İran, Pakistan, Afganistan’da da kullanılmaktadır.

Diğer Sami dilleri gibi, Arapçada da sözcüklerin çoğunluğu üç sessizden, daha az sayıda dört, ondan daha az sayıda beş sessiz harften oluşan bir kökten türetilirler. Bir kökten on değişik vezin üretilebilir. Bu vezinler üç sessiz harfe ünlülerle hareke sistemiyle ses ekleyerek yada bir takım ön ekler ile elde edilir. Her vezinde aynı kökle alakalı ancak ayrı ayrı başka anlamlar ifade eden bir konsept vardır ve her vezinden kendi içinde bir fiil, bir yada birkaç fiilden türetilmiş isim ve fiili yapan bir özne ile fiile maruz kalan bir nesne türetilebilir.

Arapçada ismin üç hali vardır. İsmin halleri sözcüğün sonuna eklenen ünlü harekeleriyle betimlenir. Dilin gramer yapısı büyük ölçüde bu hareke sistemine dayanmaktadır. Kısa bir -un sesi veren damme, ismin yalın halini betimler. Takribi kısa bir -e sesine denk gelen fetha, nesneyi betimler. Kısa bir -i sesine denk gelen kesra, edatları ve tümleçleri betimler. Ancak bunun pek çok istisnası vardır ve hareke sistemi yan cümleciklerde ve dilin çeşitli yapılarında değişikliğe uğrayabilir. Sıfatlar ve rakamlar da cinsiyete göre çekilir. İnsan olmayan çoğullar, dişi tekil sıfat tamlaması alırlar. Kalın ve ince sesler için ünsüzler değişir.

Arapçada geçmiş ve geniş olmak üzere iki zaman kipi vardır. Ayrıca bir şimdiki zaman yoktur. Gelecek zaman, şimdiki zaman çekiminin başına -s öneki getirilerek oluşturulur. Ancak geniş zamanın da değişik türevleri bulunur ve bazı kişi çekimlerinde hareke değişebilir. Her fiil geçmiş ve geniş (şimdiki) zamanda on iki tip kişi zamirine göre çekilir (1. tekil ve çoğul, 2. erkek tekil, ikil ve çoğul, 2. dişi tekil ve çoğul, 3. erkek tekil, ikil ve çoğul, 3. dişi tekil ve çoğul).