ANASAYFA

BİR SÖZLÜK DENEMESİ: NENAPUNA

“Lazca-Türkçe Türkçe-Lazca Sözlük”, Metin Erten adıyla Anahtar Kitaplar Yayınevi tarafından 2000 yılında yayınlandı. Bu sözlük denemesi, “Türkiye’de ilk kez iki sözlük bir arada 25.700 sözcük” iddiasını taşıyor. Yıllardır yok sayılan ve gelişimi engellenen bir dile ilişkin olarak yapılan her çalışma dikkat çekicidir. Bu sözlük denemesi de Türkiye Lazlarının dikkatini çekmiş ve sözlük ihtiyaçlarını kısmen karşılamıştır.

Kitabın giriş bölümünde, “Peki neden böyle bir sözlüğe ihtiyaç duydum? Olmasaydı bir eksiklik miydi? Bu güne kadar yoktu da ne olmuştu? Şimdi sözlük hazırlanınca ne değişecekti?” gibi ifadeleri ile yaptığı çalışmanın ciddiyetinin pek de farkında olmadığı görülen Erten, diğer taraftan da “…doğduğumuz günden beri konuştuğumuz dilimizi, Lazcayı korumak, gelişmesine katkıda bulunmak gerekiyordu.” diyerek çelişkisini ortaya koymaktadır.

Bu sözlük denemesinin en belirgin ve okuyucuya kolaylık sağlayan özelliği, Lazca-Türkçe ve Türkçe-Lazca olarak hazırlanmış olmasıdır. Denemenin dikkat çekici diğer özelliği Türkiye Lazları tarafından bilinmeyen kimi sözcüklere yer verilmiş olmasıdır. Erten’in Lazca sözcük ve fiilleri bildiği biçimiyle aktarması, kitaptaki sözcük sayısını fazla göstermek adına fiillerin etken hallerinin yanında edilgen ve ettirgen hallerine yer vermesi ve mükerrer sözcük kullanması, kitapta geçen yeni sözcüklerin kaynaklarını belirtmemesi, çalışmada yararlanılan kişi ve kaynakları anmaması, günlük yaşamda ihtiyaç duyulan bazı kelimeleri türetmemesi çalışmanın noksan kalan yönlerinden bazılarıdır.

Türkiye Lazlarının günümüzde acil olarak ihtiyaç duyduğu en önemli konu kapsamlı bir “Lazca-Türkçe, Türkçe-Lazca” sözlüktür. Anadile vakıf ve ehliyetli kişilerden oluşan bir komisyon tarafından kişilerle konuşarak alan araştırması, eskiden yayınlanmış metinler üzerinde çalışma ve sözcük türetilmesi gibi yöntemlerle hazırlanacak bir sözlük, Lazcanın yazılı bir edebiyat dili oluşturulmasını sağlayacaktır. Megrel dilbilimcilerin ve kardeş dil Megrelcenin katkısının sağlanması da çok önemli olacaktır. Anadil toplumsal bir olgudur. Sözlük hazırlamak da toplumsal dayanışmayı gerektirmektedir. Şahıs adlarının ön plana çıkartıldığı ve kolektif çalışma ruhundan yoksun sözlük denemeleri bugün olduğu gibi bundan sonra da ihtiyacımızı karşılayamayacaktır.

Edinme telefonu : 0212 518 54 42