|
LAZCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
Türkiyeli Lazlar, “Lazca-Türkçe Sözlük” adını taşıyan bir yayınla ilk defa Mart 1999’da karşılaştı. İsmail Avcı Bucaklişi ve Hasan Uzunhasanoğlu’nun adlarını taşıyan kitap, Akyüz Yayıncılık tarafından yayınlandı. Redaksiyonu yapan Osman Pizma’nın “Lazcada Fiil Öntakıları” başlıklı makalesine de kitapta yer verilmiş. Kitabın önsözü, Ahmet Kırım tarafından kaleme alınmış.
Kitabın önsözünde Ahmet Kırım, kitabın yazarı olarak sadece İsmail Avcı Bucaklişi’den defalarca bahsediyor. Yine teşekkür bölümünde İsmail Avcı Bucaklişi, kendisine katkıda bulunduğunu söylediği kişiler arasında Hasan Uzunhasanoğlu’nun adını da sayıyor. Bu durum, kitabın kimin tarafından yazıldığı konusunda şüphe uyandırıyor. Kitabın sunuşunda; “Lazuri-Turkuli Nenapuna Lazcadaki tüm sözcükleri ihtiva eden, tamamlanmış bir çalışma değildir.” denilirken, kitabın nasıl hazırlandığı bölümünde ise; “Lazuri-Turkuli Nenapuna sadece kuru ve teknik bir dil çalışması değil aynı zamanda Laz insanının yaşam kültürünü, dünyayı ve doğayı algılayışını, yaşam değerlerini ve inançlarını yansıtan bir çalışmadır.” denilerek haddi aşan ifadeler kullanılıyor. Bu beyanlar da kitabın ciddiyetine ilişkin bir başka şüphe uyandırıyor.
Kitabın göze çarpan en önemli özelliği, yararlanılan kaynaklar bölümünde N. Marr’ın 1910 yılında hazırladığı “Lazca Sözlük” adlı çalışmadan ve diğer kitaplardan bahsedilmesidir. Ne var ki, adı geçen kaynaklardan yeterince yararlanılmış olsa idi, kapsamlı bir derlemenin ortaya çıkacağı aşikar idi. “Laz Grammar” adlı kitapta yapıldığı gibi, ağız/şive kavramının yanlış tanımlanarak kitapta belirleyici olarak kullanılması ve Lazcadaki önemsiz ağız/şive farklılıklarının kitaba yansıtılması ise kitapta sözü geçen; “Laz dilini yazılı hale getirmek, unutulup yok olmasının önüne geçmek ve bu alanda yapılacak başka çalışmalara temel oluşturmak” amacı ile çelişmektedir.
Kitap bu hali ile, “Lazca-Türkçe Türkçe-Lazca Sözlük-Metin Erten” adıyla 2000 yılında yayınlanan diğer kitap gibi, bahsedilen iddialı amaca hizmet etmekten oldukça uzaktır. Bir dilin öğrenim, radyo, televizyon, gazete ve dergi dili olarak yaşamasında sözlüğün önemi büyüktür. Türkiyeli Lazların ortak anadillerini yaşatabilmeleri için, kapsamlı bir sözlük derlemesi yapmaları elzemdir. Aksi halde Lazca, yeryüzünden unutulup kaybolan diğer dillerin akıbetine uğramaktan kurtulamayacaktır.
Edinme telefonu : 0216 349 43 15
|
LAZURİ
