ANASAYFA

ATEŞLİ ENFEKSİYON SITMA

Sıtma, "Plasmodium" cinsi bir parazitin sebep olduğu ciddi bir kan hastalığıdır. İnsandan insana dişi "anofel" sivrisinekleriyle bulaşır. Teşhisi kolay, tedavisi ve korunması mümkün olan sıtma hastalığı çok eski zamanlardan beri bilinmektedir. Yeryüzünün 45 derece kuzey, 40 derece güney enlemleri arasında fazlaca rastlanır. Tropik ve subtropik bölgelerin hastalığıdır. Enfeksiyonun kaynağı genellikle hasta bir şahıs veya belirtisiz bir taşıyıcıdır. Sıtma, sivrisineklerle bulaştığı gibi, hastalıklı kan nakilleriyle veya bulaşık şırıngalarla da geçebilir.

Sivrisinek insanı soktuğu zaman sporozoit halindeki parazit hücrelerini kana boşaltır. Kan yoluyla bir saat içinde karaciğere ula¬şabilen sporozoitler burada yerleşerek gelişip bölünürler. Gelişerek merozoit adını alan parazitler, karaciğeri terk ede¬rek kana karışırlar. Kana karışan merozoitlerin hedefi alyuvarlar¬dır. Alyuvarlara hücum ederek içine yerleşirler. Burada tekrar üreyerek gelişmelerine devam ederler. Birkaç saat içinde alyuva¬rın içini tamamen doldururlar. Bölünme sonunda her merozoit 16 adet "şizont" adı verilen yavru hücre üretir. Yavru hücreler için¬de bulundukları alyuvarları terk ederek kana karışır ve yerleşip çoğalmak üzere yeni alyuvarlar ararlar. Kana karışan yeni hücre¬ler, eşeysel şekilleri olan erkek ve dişi gametler halindedirler. Sıtmaya has olan ateşli nöbetler, yavru hücrelerin alyuvarlar¬dan çıkıp kana karıştıkları zamana rastlar.

Sıtmanın özelliği belirtilerin nöbetler halinde gelmesidir. Nöbet başlamadan birkaç gün önce halsizlik, neşesizlik, iştahsızlık, baş ağrısı, sırt ve bacak ağrıları olur. Nöbet, şiddetli titremeyle yükselen ateşle başlar, terlemeyle sona erer. Fakat ateşsiz vakalar da olabilir. Hastanın bütün vücudu sarsılır, çeneleri birbirine çarpar. Nabız hızlanır, baş ağrısı, sinirlilik, kollarda ve bacaklarda ağrılar olur. Uzun süren durumlarda karaciğer ve dalak büyür, sarılık ve kansızlık gelişebilir. Solunum şikâyetleri ve hatta zatürre olabilir. Menenjit, şuur bulanıklığı, çeşitli felçler meydana gelebilir. Dalak kendiliğinden yırtılabilir, iç kanama olabilir.

Sıtmanın maalesef henüz ne aşısı ne de serumu bulunabilmiştir. Sıtmalı hasta devamlı yatakta bulundurulmalıdır. Sıtmayla mücadelede en önemli hususlardan birisi sivrisineklerle mücadeledir. Bunun için de en kıymetli yol anofel türlerini yok etmektir. Bunlarla beraber bütün su birikintilerinin, bataklıkların kurutulması, nehirlerin, akarsuların düzenlenmesi gerekmektedir. Yatmadan evvel evin içi sivrisineklere karşı ilaçlanmalı, pen¬cerelere tül tipi teller geçirilmeli, gece cibinlik altında yatılmalı¬dır. Hastaya kuvvetli besinler verilmeli, terlemelerde iç çamaşırları değiştirilmeli, titreme nöbetle¬rinde ısıtılmalıdır.



                                                                                                                                                              LAZURİ