ANASAYFA

YASSI HAMAM BÖCEĞİ

Hamam böceği, Blattodea (bazen Blattaria ismi de kullanılır) takımını oluşturan böcek türlerine verilen bir addır. Bu ad, Yunanca blatta sözcüğünden gelir. Sözcüğün anlamı “hamam böceği”dir. Altı değişik familyada yaklaşık 3.500 türü vardır. Hamamböcekleri, 2.000 metreden daha yüksek yerler ve kutup bölgeleri dışında, dünyanın hemen her yanında yaşar. Türkiye’de üç türü görülür: blatella germanica, blatella orientalis, periplanata america.

Vücutları dorso-ventral yassıdır. Ayak ve aletleri uzundur. Blatella germanica 1,5 cm kadar uzunluktadır. Rengi kahverengidir. Erkek ve dişilerde kanatlar vücut hizasını geçer. Blatella orientalis 2,5 cm kadar uzunluktadır. Rengi siyahtır. Dişilerin kanatları rudimenterdir. Erkekler de vücudun 2/3'üne kadar uzanır. Periplanata americana'nın boyu 3 cm kadardır. Erkek ve dişilerde kanatlar vücut hizasını geçer, rengi kahverengidir. 6 ayakları vardır. Birçoğunda 18 eklem bulunur. 40 dakika boyunca nefeslerini tutabilirler. Yaklaşık 320 milyon yıl önce, karbonifer çağda ortaya çıkmışlardır ve bu güne kadar görünüşleri çok az değişmiştir. Yiyeceksiz 1 ay, ancak susuz 1 hafta yaşayabilirler. Kalbi basitçe valflı bir tüpten ibarettir. Tüp kanı ileri ve geri pompalayabilir. Kalp böceğe hiçbir zarar vermeden durabilir. Yavru hamamböcekleri milimetrenin yarısı kadar bir deliğe sığabilir. Yetişkin erkekler 1,5 mm, hamile dişiler de 4,5 mm büyüklüğündeki aralıklara sığabilirler.

Sıcak ve rutubetli yerleri severler. Karanlıkta dolaşırlar. Nişastalı ve şekerli yiyecekleri çok severler. Dişiler 18- 30 adet yumurtayı bir arada bulunduran yumurta paketlerini dolaştıkları yerlere bırakır. Bunlardan uygun ısı ve rutubette nimfler çıkar. Yumurtadan nimflerin çıkması oda sıcaklığında, Blatella germanica'da yaklaşık 28 günde; Blatta orientalis'te 42- 81 günde, Periplanata americana'da ise ortalama 59 günde olur. Nimfler birçok kez gömlek değiştirerek erişkin olurlar. Erişkin olmaları, Blatella germanica'da yaklaşık iki ay, Blatta orientalis'te yaklaşık bir yıl, Perilpanata americana'da 285- 642 gün sürer.

En erken hamam böceği benzeri fosiller yaklaşık 154- 295 milyon yıl önceki dönemdendir. Bununla beraber, bu fosiller bugünkü hamam böceklerinden farklı olarak uzun ovipozitörlere sahiptirler. Dışardan hamam böcekleriyle beraber termit ve mantidlerin de atasıdırlar. Doğrudan hamam böceklerinden evrimsel olarak türemiş olabilirler. Bazı entomologlar Mantodea ve Blattodea'yı Dictyoptera adı ile tek bir takımda birlikte ele alır. Bunlar parazit değildir. Ancak çeşitli hastalık etkenlerini mekanik taşıyıcılık veya ara konaklık yaparlar. Hamamböcekleri, kolera, tifo, verem, basilinin, Entamoeba coli, E. histolyrica, Balantridium coli, Giardia intestinalis kistlerinin yayılmasında mekanik taşıyıcıdırlar.