ANASAYFA

TÜKÜRÜK BEZİ ENFEKSİYONU KABAKULAK

Kabakulak (Parotitis epidemica), çocuklarda ve erişkinlerde tükürük bezleri ve sinir dokularına yerleşmeyi seven bir virüs tarafından meydana getirilen bulaşıcı bir hastalıktır. Kabakulak enfeksiyonlarının %85’i 15 yaşın altında geçirilir fakat diğer yaşlarda da görülebilir. Hastanın ağzından çıkan tükürük damlacıklarıyla bulaşır. Genellikle kulak altında bulunan tükürük bezlerinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan hastalığın kuluçka devresi, 18 gündür. Hastanın ateşi birdenbire yükselir, halsizlik görülür. Çok defa kulağın ön ve altında bulunan tükürük bezleri şişer ve acıma hissi duyulur. Yanak ve kulağın altı kabarır, kulak memesi de hafifçe yukarı doğru kalkar. Ağızda kuruluk, dilde pas ve iştahsızlık görülür. Bu durum birkaç gün devam ettikten sonra tükürük bezlerindeki şişlik kaybolmaya ve hasta iyileşmeye başlar. Kabakulak tehlikeli bir hastalık olmamasına rağmen başka hastalıklara zemin hazırlar. Bu hastalıklar arasında; pankreas, gözyaşı keseleri, böbreküstü bezleri, erkeklerde husyeler, kadınlarda yumurtalıkların etkilenmesi önemli sonuçlar doğurabilir.

Hastalığa maruz kalan şahısların yaklaşık %30-40’ı herhangi bir belirti olmadan hastalığı geçirirler. Nispeten sık görülen diğer belirtileri arasında, beyin iltihabı ve erişkin erkeklerde yumurtalık iltihabı yapması sayılabilir. Daha az sıklıkta pankreas ve tiroit bezlerini de tutabilir. Tükürük bezine ait belirtiler, hastalığın şiddetine bağlı olarak 1- 6 günde geçer. Genellikle her iki yanaktaki tükürük bezlerini birden tutar ve daha ileri durumlara yol açmaz. Erişkin erkeklerde %20- 30 oranında yumurtalık iltihabı yapabilir. Yaygın kanaatin aksine bu durumun kısırlık ve iktidarsızlığa yol açması sık değildir. %10 vakada menenjite sebep olur.

Kabakulaklı bir hasta, belirtilerin başlamasından birkaç gün öncesinden, tükürük bezindeki şişlik geçene kadarki 7- 10 günlük süre içinde hastalığı bulaştırabilir. Hastalığın yayılmasını önlemek zordur. Hastanın tecrit edilmesi ve karantina metotları bir derece etkilidir. Hastalık bir defa geçirildikten sonra ömür boyu bağışıklık sağlar. Destekleyici ve belirtilere yönelik tedavi yapılır. Hastalar mutlak yatak istirahatine alınır ve en az iki hafta diğer şahıslardan ayrı tutulmalıdır. Hastanın sağlıklı kimselerle konuşması, görüşmesi önlenir. Sulu yiyecekler verilir. Kabız olmaması sağlanır. Antibiyotik verilmez. Şişmiş tükürük bezlerine sıcak tatbiki ve aspirin kullanımı ağrıyı kontrol eder. Hastalıktan korunmada en etkili metot aşıdır. Bir yaşını tamamlamış ve kabakulak geçirmemiş herkes aşılanabilir.