ANASAYFA

ŞEHİD ZELİMHAN YANDARBİYEV

Zelimhan Yandarbiyev, ailesi sürgüne gönderildiği için 12 Eylül 1952'de Kazakistan'da doğdu. Ailesi, sürgünden ancak 1958'de dönebildi. Yandarbiyev, Caharkale'deki Çeçen-İnguş Devlet Üniversitesinin Rus ve Çeçen Edebiyatı bölümünü bitirdi. Sonra Moskova'daki Maksim Gorki Enstitüsünün Edebiyat bölümünden mezun oldu. 1977'de siyasi faaliyetlere başladı. 1989'da Çeçenistan'ın bağımsızlığını savunan Vaynakh Demokratik Partisinin kurucuları arasında yer aldı. Cahar Dudayev'in bu partinin başkanlığına geçirilmesinde onun rolü oldu. Aynı dönemde kurulan Kafkas Halkları Konfederasyonunun da kurucuları arasında yer aldı.

1991'de Çeçen İçkerya Cumhuriyetinin bağımsızlığını ilan etmesinin ardından gerçekleştirilen ilk seçimlerde parlamentoya girdi. 1993'te ülkenin cumhurbaşkanı yardımcılığı görevine getirildi. 21 Nisan 1996'da ilk cumhurbaşkanı Cahar Dudayev'in şehit edilmesinin ardından anayasa gereği devletin ikinci cumhurbaşkanı oldu. Şubat 1997'de Genelkurmay Başkanı Aslan Mashadov'un ülkeye cumhurbaşkanı seçilmesine kadar da bu görevi sürdürdü. Rusya'nın 1999'da Çeçenistan'ı ikinci kez işgal etmesinden sonra başlatılan cihadda önemli rol oynadığı gibi bu cihada dışarıdan destek bulabilmek için de diplomatik faaliyetler yürüttü. Bir dönem Afganistan'da Çeçenistan büyükelçisi olarak görev yaptı. İslami Uyanış ve Kalkınma Teşkilatının da başkanlığını yapan Yandarbiyev, cumhurbaşkanlığı resmi temsilcisi sıfatıyla, cihad hakkında İslam ülkelerini ve Müslüman halkları bilgilendirmek amacıyla muhtelif etkinliklerde bulundu, konferanslar verdi.

Yandarbiyev, Moskova yönetimiyle masa başında pazarlık yapılmasına karşı çıkmış ve Çeçenistan'ın bağımsızlığı için silahlı direnişin kararlılıkla sürdürülmesi gerektiğini savunmuştur. O, Çeçenistan'da sürdürülen cihadın başarısının aynı zamanda Moskova yönetiminin tahakkümü ve sultası altında yaşamaya mahkûm edilen diğer Kafkas halkları açısından da örnek teşkil edeceğini ve onların da bağımsızlık davalarını açığa vurmalarına vesile olacağını dile getirmiştir.

Yandarbiyev, 2002’den beri Katar'ın başkenti Daho'da sürgün hayatı yaşıyordu. Çeçenistan'ın bağımsızlık davasında ve Rus işgaline karşı sürdürdüğü cihadında önemli yeri olan Yandarbiyev 13 Şubat 2004'te, arabasına konan bir bombanın patlatılması sonucunda şehid edildi. Olayda iki yardımcısı da şehit oldu. Beraberinde bulunan 13 yaşındaki oğlu Davud ise ağır yaralandı.

Yandarbiyev’in siyasî hayatı ile ilgili anıları ve görüşleri Türkçeye de çevrilen eserinde (Bağımsızlığın Eşiğinde, Caharkale, 1994 / Ankara, 1996) mevcuttur. Devlet Basım ve Yayınevi tarafından iki şiir kitabı; Ladûğu yiş laqiytiyşa (Dinlenilir melodi çaldırsanıza, Caharkale, 1986), Dâxar baqh du (Yaşam bir gerçektir, Caharkale, 1990) basılmıştır.