ANASAYFA

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ

Kazakistan Cumhuriyeti (Qazaqstan Respwblïkası) Orta Asya ve Doğu Avrupa’da bağımsız bir Türk devletidir. Kazakistan; Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye ve Türkmenistan ile birlikte günümüzdeki altı bağımsız Türk devletinden biridir. Komşuları; kuzeyde Rusya, güneyde Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan, doğuda Çin Halk Cumhuriyeti’dir. Ülkenin ayrıca Hazar denizine ve Aral gölüne kıyısı vardır. Dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Başkenti Astana, yüzölçümü 2.727.300 km2, nüfusu 16.638.000, diğer önemli şehirleri Almatı, Karaganda, Çimkent, Atırav, Kostanay, Oral, Kızılorda, Semey, Türkistan, Taraz’dır.

Kazakistan, Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Orda gibi devletlerin merkez üssü, Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur. Kazak bozkırları dahil Orta Asya'da MÖ 5000-1200 yılları arası; Afanesyova, Andrenova ve Karasuk kültürleri gibi kültürleri yaşamıştır. Bu döneminden sonra Kazak steplerinde kurulan medeniyetler; Sakalar, Hiungnular, Avarlar, Göktürk Kağanlığı, Batı Göktürk İmparatorluğu, Hazarlar ve Bulgar Dönemi, II. Göktürk Kağanlığı, Türgiş Devleti, Arap akınları, Karluklar ve Kimekler, Karahanlı Devleti, Oğuz Yabgu, Kıpçaklar, Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Harzemşahlar Devleti, Moğol Hakimiyeti, Altın Orda Devleti dönemleri şeklinde sıralanabilir. 1920 yılında Ruslar “Kırgızistan Özerk SSC” kurdular. 1925 yılındaysa adını, “Kazakistan Özerk SSC” olarak değiştirdiler. 1936 yılında “Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti” kuruldu. 1924'den 1934'e kadar tarım politikaları nedeniyle sorunlar yaşandı. Pekçok Kazak boyu, Uygur bölgesine göç etti. II. Dünya Savaşında zor dönemler geçiren ve nüfusunda büyük azalma olan Kazakistan, SSCB dönemi boyunca Sovyet tarım politikalarının uygulandığı bir merkez oldu. 1990 yılında meydana gelen ekonomik krizler ve SSCB'nin yıkılmasından sonra 1991 yılında bağımsızlığını kazandı.

Kazakistan, okyanuslardan uzak kalması ve deniz tesirinin iç kısımlara girmesini engelleyen büyük dağları bulunması nedeniyle kıtasal kara iklimine sahiptir. Ülke genelinde yaz ve kış ayları arasında ısı farkı çok büyüktür. Ülkenin resmi dilleri Kazakça ve Rusçadır. Okullarda Rusça ve Kazakça eğitim yapılır. Ayrıca azınlık dillerinde de öğretim yapan okullar vardır. Ülke nüfusunun %63,1’ini Kazaklar, %23,7’ini Ruslar, %2,9’unu Özbekler, %2,1’ini Ukraynalılar, %1,4’ünü Uygurlar, %1,3’ünü Tatarlar, %1,1’ini Almanlar oluşturur.

Ülke ekonomisi tarım, hayvancılık ve madenciliğe dayalıdır. Toprakların büyük bölümü çöl ve dağlarla kaplı olduğu için tarıma elverişli arazi azdır. Kazakistan'da büyük petrol, uranyum, demir, altın ve kurşun rezervleri bulunmaktadır. Hacim ve çeşit bakımından mineral ve hammadde yatakları ile dünyanın sayılı ülkelerinden biridir. Kazakistan'da 1225 çeşit mineral ihtiva eden 493 yatak bulunmaktadır. Uranyum, krom, kurşun ve çinko yataklarının zenginliği itibariyle dünya ikincisi, mangan itibariyle dünya üçüncüsü, bakır itibariyle de beşincisidir. Kömür, demir ve altın rezervleri bakımından ilk on, doğalgaz bakımından ilk on iki, petrol bakımından ilk on üç, alüminyum bakımından ilk on yedi ülke arasında yer almaktadır. Dünyadaki kromun %26'sı, altının %20'si, uranyumun %17'si Kazakistan’dadır. Metalik bizmut, süngersi titanyum, kil ve rafine bakır, mangan ve konsantreleri üretiminin %90'ı, petrol, metalik kurşun ve çinko üretiminin %80'i ile doğalgaz, kömür, demir ve krom üretiminin de %50'den fazlası ihraç edilmektedir.



                                                                                                                                                              LAZURİ